Jak wybrać psychoterapeutę

Jak wybrać psychoterapeutę

Wybór psychoterapeuty może przyprawić o zawrót głowy. Postanowiłam zebrać w jednym miejscu wskazówki, które podaję osobom szukającym psychoterapeuty. Nie każda forma pomocy psychologicznej jest psychoterapią. Mam nadzieję, że ten artykuł odszyfruje meandra psychoterapeutyczne, który często są niezrozumiałe dla osób poszukujących pomocy.

Jak wybrać psychoterapeutę – typ problemu i specjalizacje

Zwykle problem kojarzy nam się z diagnozą. Jeśli szukasz pomocy, to zapewne jesteś w stanie określić, nad czym chcesz pracować. Mogą to być objawy depresji, zaburzeń lękowych, problemy w relacjach. Problemy rozumiane w ten sposób dotyczą nieświadomych sposobów funkcjonowania i właśnie zmianą tych schematów zajmuje się psychoterapia. Każdy psychoterapeuta po szkole podyplomowej będzie potrafił ci pomóc w tym zakresie. Warto zwrócić uwagę na typy problemów, które wymagają dodatkowego szkolenia – są to m.in. uzależnienia od środków psychoaktywnych i uzależnienia behawioralne, współuzależnienie, DDA (dorosłe dziecko alkoholika), traumy,  zaburzenia odżywiania, zaburzenia psychotyczne, zaburzenia zachowania, spektrum autyzmu. Sprawdź w opisie psychoterapeuty bądź dopytaj telefonicznie, czy dana osoba ma potrzebne ci kompetencje.

Jak wybrać psychoterapeutę – twoja specyfika

Nie zawsze jest to oczywiste. Szkolenie psychoterapeutów jest rozróżnione na wiek klientów, lecz także liczbę osób korzystających z pomocy. Wyszukuj psychoterapeuty ze względu na wiek (dzieci, młodzież, dorośli) oraz ze względu na typ pracy (indywidualna, grupowa, terapia par/rodzin). Wątpliwości mogą pojawić się w przypadku chociażby trudności rodzinnych. Warto wtedy udać się na konsultację do psychoterapeuty lub psychologa, który pomoże określić, jaki typ pracy jest wskazany na początku. Nie ma tu uniwersalnej ścieżki – to zależy od pojawiających się problemów. Np. jeśli w małżeństwie jest problem przemocy to najpierw trzeba zatrzymać przemoc – dopiero potem można rozpocząć terapię par. Lecz równolegle może mieć miejsce psychoterapia dziecka danej pary i konsultacje wychowawcze.

Jak wybrać psychoterapeutę – wykształcenie specjalisty

W Polsce nadal nie ma ustawy o zawodzie psychoterapeuty. Dla osób poszukujących pomocy wyzwaniem może stać się wybór z perspektywy wykształcenia specjalisty. Psychoterapeuta, aby móc skutecznie wykonywać swoją pracę, musi zdobyć wiedzę nie tylko z zakresu zaburzeń i zdrowia psychicznego, lecz także nabyć kompetencje, jak uczyć osoby wzmacniania własnych kompetencji psychicznych. To taki trener od psychiki. W Polsce przyjęło się, że niezbędna jest do tego 4 letnia szkoła psychoterapii. Jest to standard. I tego należy szukać w opisie wykształcenia. Szkoły są różne – ważne by szkoła miała akredytacje towarzystw ogólnopolskich bądź międzynarodowych.

Wykształcenie magisterskie nie ma znaczenia w wykonywaniu zawodu psychoterapeuty. Pamiętaj, że psycholog to inny zawód. Najprostsze porównanie, jakie przychodzi mi do głowy, to supermarket. Psycholog może zdiagnozować, w którym dziale znajduje się dany produkt (np. jogurt na nabiale). Zadaniem psychoterapeuty jest nauczyć dana osobę, jak zgrabnie dobierać produkty, by upiec finezyjne i pyszne ciasto, a nie zakalec.

Jeśli poszukujemy kogoś z konkretnymi kompetencjami – sprawdźmy, czy posiada specjalistyczny kurs bądź staż (np. uzależnienia behawioralne, spektrum autyzmu).

Jak wybrać psychoterapeutę – konieczna superwizja

Psychoterapia jest praktyką – tak samo jak medycyna. Specjaliści mają obowiązek etyczny korzystać z superwizji, czyli mentoringu bardziej doświadczonych psychoterapeutów-superwizorów (jest na to dodatkowa ścieżka rozwoju zawodowego i certyfikacja). Psychoterapeuci w większości przypadków pracują na własny rachunek, dlatego tez warto spytać, czy poddają się superwizji  i u kogo. Do naruszeń i nadużyć w terapii często dochodzi w pracy psychoterapeutów, którzy nie korzystają z superwizji.

Jak wybrać psychoterapeutę – na ile nurt psychoterapii ma znaczenie

Podejść i stylów psychoterapii jest ponad 300. Do tego dochodzą wszelkiego rodzaju wariacje i łączenie kilku nurtów/technik. Mało który psychoterapeuta sztywno trzyma się nurtu, w którym szkolenie ukończył. Specjalistyczne konferencje konkretnych nurtów także propagują otwartość na techniki zapożyczone z innych obszarów. To trochę tak, jakbyśmy chcieli jechać na wakacje do Hiszpanii. Można to zrobić na tysiąc sposobów: tanimi liniami na weekend, autostopem, można jechać na all-inclusive, skoncentrować się na zwiedzaniu zabytków bądź jechać na festiwal tańca. Każdy wariant daje doświadczenie bycia w Hiszpanii. Tak samo jest z psychoterapią. To podróż wgłąb siebie na wiele sposobów.

Jestem głęboko przekonana, że wyboru warto dokonać z innej perspektywy niż podejście psychoterapeutyczne. Każda droga doprowadzi nas do celu – jeśli wiemy, dokąd zmierzamy. Podróż dla samej podróży to właśnie psychoanaliza – celem tu jest poznanie nieświadomości. A to nie ma końca. Psychoterapia jest określona w czasie i nastawiona na konkretne zmiany. Określ więc, na czym ci zależy.

Jak wybrać psychoterapeutę – osobiste priorytety

Zależy ci na czasie? Osoby często pytają mnie, ile trwa terapia. Niektóre nurty psychoterapeutyczne mają inklinacje do pracy krótko bądź długoterminowej. Praca w podejściu poznawczo-behawioralnym to około 20 spotkań. Podejście psychodynamiczne, najbliższe psychoanalizie, to współpraca kilkuletnia. Choć jest też krótkoterminowa terapia psychodynamiczna, która trwa około roku.

Najszybsze formy psychoterapii są nastawione na pozbycie się objawów utrudniających normalne funkcjonowanie. Techniki poznawczo-behawioralne wiodą tu prym. Nie gwarantują jednak trwałej zmiany nieświadomych schematów.

Zadaj sobie pytanie, co jest dla ciebie priorytetem: kwestia finansowa, pozbycie się uciążliwych objawów bądź trwała zmiana sposobu życia. Objawy lęku czy depresji powinny wyraźnie osłabnąć po kilkunastu spotkaniach. Nie oznacza to, że nie wrócą. Jeśli zależy ci na trwałej zmianie schematów oraz  wyćwiczeniu kompetencji psychoterapeutycznych, wtedy nastaw się na pracę przynajmniej przez rok.

Jak wybrać psychoterapeutę – referencje i polecenia

Osobiste polecenia są często praktykowanym sposobem. W ankiecie, którą przeprowadziłam na Facebooku, 86% wybrałoby psychoterapeutę ze względu na polecenie, a nie wykształcenie. Dlaczego? Z jednej strony upewnia to osoby poszukujące w tym, że dany specjalista komuś już pomógł. Z drugiej strony kwestia zaufania i poczucie bycia zrozumiana/nym są bardzo indywidualne. To, co zaskoczy u jednej osoby, nie musi zadziałać u ciebie.

W poszukiwaniu specjalisty w danej miejscowości pomoże portal Szukam terapeuty. Aby znaleźć się w bazie psychoterapeutów, trzeba przesłać skany certyfikatów potwierdzających kompetencje.

Nie polecam portalu Znajdź lekarza. Promocja specjalistów zależy jedynie od finansów. Nie ma tam weryfikacji merytorycznej i nie wszystkie opinie pochodzą od byłych klientów.

Jak wybrać psychoterapeutę – wybór intuicyjny

Pisząc ten artykuł wzięłam pod uwagę zarówno opinie osób, z którymi pracuję, jak i znajomych, którzy poszukiwali psychoterapeuty. Jestem przekonana, że nurt psychoterapeutyczny nie ma znaczenia. Potwierdzają to też badania. O sukcesie w terapii świadczy siła relacji terapeutycznej – poczucia zrozumienia, zaufania, współodpowiedzialności za zmianę i zaangażowanie. W badaniach nie wykazano skuteczności terapii ze względu na stosowane metody bądź techniki.

Jeśli będziesz czuć „flow” z psychoterapeutą, to zwiększasz swoje szanse na skutecznośc terapii.

Dlatego też przy wyborze liczy się subiektywne wrażenie. Daj sobie czas na wybór osoby, z którą zdecydujesz się pracować. Pójdź do dwóch, trzech specjalistów na pierwszą konsultację.Jeśli masz wątpliwości lub coś jest niejasne – powiedz o nich specjaliście w trakcie wizyty.  Po każdej z nich sprawdź, jak się czujesz. Oceń, na ile jasno specjalista wytłumaczył ci, na czym będzie polegała praca właśnie z nim/nią. Podejmij tą decyzję świadomie. Jeśli w trakcie spotkania czułaś/łeś się zrozumiany i czujesz, że kolejne spotkanie z danym specjalistą będzie ważne – to jest to!

Życzę ci świadomego wyboru psychoterapeuty!

Co powinno się zadziać na pierwszych konsultacjach? – SPRAWDŹ.